Çocukluk  Çağı Lenfomaları

Lenfomalar, Türkiye’de ikinci sıklıkla karşılaşılan çocukluk kanserleri olup, iki gruba ayrılır: Non–Hodgkin lenfoma (NHL- % 60) ve Hodgkin  hastalığı/lenfoma (HH/HL – % 40)

1-   Hodgkin-dışı Lenfoma

Vücuttaki bağışıklık sistemi öncül hücrelerinden köken alan ve hızlı yayılım gösteren bir tümördür. Ülkemizde her yıl bir milyon çocuğun 15’inde NHL gelişmektedir. Ülkenin ekonomik durumu en başta olmak üzere, iklim ve enfeksiyonlar da bu kanserin gelişmesine etki eden önemli faktörlerdir. Ayrıca NHL’nın oluşmasında lösemide belirtilen birçok etmen de rol oynar. En çok görülme yaşı 6-7 yaş olup, erkek çocuklarında daha sıktır. NHL‘nın klinik bulguları tümörün oluştuğu bölgelere göre değişiklik gösterir. Sıklıkla karın içindeki bağışıklık sistemi hücrelerinin olduğu yerlerde oluşmakta olup burada ortaya çıkan bulgular şunlardır: Karın ağrısı, apandisit bulgusuna benzer tablo, karında kitle ele gelmesi,  bulantı ve kusma, karaciğer ve dalak büyümesi, sarılık, açıklanamayan ishal veya kabızlık, nadiren barsak sistemi kanamaları, bele vuran ve geçmeyen ağrılar. Eğer tümör göğüs içinde oluşursa, öksürük, yan ağrısı, nefes darlığı, solunum sıkıntısı ve büyüyen kitleye bağlı yüz ve boyunda şişlik, damarlarda belirginleşme olabilir.

Vücudumuzda boyunda, koltuk altlarında, kasıklarda yerleşmiş olan lenf bezlerinde büyümeler, alt ve üst çenede, diş etinde şişlikler, yüzde anormal şişlikler, lösemilere benzer kemik ve eklem ağrıları, testis büyümeleri, sırt-bel ağrıları, baş ağrısı ve eşlik eden kusmalar görülebilir. Hastalık hızla yaygın hale gelebileceği için aynı lösemiye benzer kanamalar, geçmeyen enfeksiyonlar, solukluk ve böbrekle ilgili sorunlar oluşabilir. NHL tanısı, kitleden alınan biyopsinin patolojik incelemesi sonucu konulur.

NHL’nın gidişini etkileyen etmenlerin en önemlisi hastalığın yaygınlığıdır. Erken evrede gelen hastaların tedavi yanıtları da daha iyi olmaktadır. Tedavinin temelini kemoterapi oluşturur ve 6 ay ile 2 yıl arasında değişir. Radyoterapinin yeri lösemidekine benzer. Sadece gerekli durumlarda (barsak düğümlenmesi gibi) karın içi tümörlerde cerrahi uygulanır. Lösemili hastalarda olduğu gibi destek bakım kemoterepi sırasında yoğun olarak verilmelidir. Erken dönemde tanı konan hastalarda 5 yıllık sağkalım %90 iken ileri evrelerde %50-60’dır. Ülkemizde hastalarımızın çoğu ileri dönemde gelmektedir.

2- Hodgkin Hastalığı

Lenfomaların daha az görülen tipi olup, çoğunlukla vücudumuzdaki lenf bezlerinden köken alır, bazen dalak, karaciger gibi organlardan başlayabilir. Bağışıklık sistemi ile yakından ilişkili bir tümördür. Ülkemizde 10 yaş altında ve erkek çocuklarda biraz fazla gözlenir. Aile bireyleri arasında aynı hastalık görülme olasılığı dikkat çekicidir. Enfeksiyonlar, sosyo-ekonomik durum ile yakından ilişkilidir.

Hastalığın en sık görülen bulgusu özellikle boyunda uzun bir süreçten beri var olduğu söylenen, yavaş büyüyen lastik kıvamında, sabit özellikte lenf bezi büyümesidir. Vücudun her yerindeki bezlerden de ortaya çıkabilir. Göğüs boşluğu içindeki lenf bezlerindeki büyüme,  açıklanamayan öksürüklere neden olur. Dalak ve karaciğer büyümeleri de eşlik edebilir.

Kesin tanı büyük lenf bezinin çıkarılarak patolojik incelemesi sonucu konur.  Hastalık NHL’ya göre daha yavaş seyirli olduğundan hastaların merkezlere gelmesi geç olmakta ve sonuçta ileri dönemlerde tanı almaktadırlar. Oysa erken dönemdeki hastalarda başarı şansı çok yüksektir.

Hodgkin lenfomanın tedavisi kemoterapi ve radyoterapiden oluşur. Erken evredeki hasta 3 -4 ay,  geç evrede ise 6-8 ay tedavi alır. Radyoterapi tedavinin önemli bir parçasıdır. Hodgkin lenfoma çocukluk çağındaki kanserler içinde başarı şansı çok yüksek olanlardan biridir.

Erken evredeki hastalarda sağkalım oranı %95 ve üzeri iken, geç evrede %80’lere iner. Hastaların erken dönemde yakalanmış olması daha az tedavi gerektirecek, bunun sonucunda da normal yaşama dönecek bu hastalarda tedaviye bağlı gelişebilecek yan etkiler çok daha az olacaktır. Yaşam kaliteleri daha yüksek olacaktır.